رایانه یا کامپیوتر ابزاری است که بیشتر به ماشین پردازشهای سبک و سنگین معروف است. پردازش فرآیندی است که روی دادههای خام صورت گرفته تا آنها را قابل استفاده برای اهداف مختلف کند. ولی اگر خواسته باشیم ملموستر رایانه را تعریف کنیم، باید ببینیم که شما به چه منظوری میخواهید از آن استفاده کنید. از آنجایی که خیلی از کارها را میتوان با رایانه انجام داد، بهترین تعریف باید بنا به نوع استفادۀ کاربر باشد.
از نظر سخت افزاری، رایانهها شامل اجزایی هستند که هر کدام وظیفهای به عهده دارند. مثلاً پردازشگر مرکزی رایانه که به CPU معروف است، کار پردازش اطلاعات را انجام میدهد و به اصطلاح مغز رایانه به حساب میآید.
اما ما برای اینکه بتوانیم با رایانه کار کنیم، نمیتوانیم مستقیماً دستورات را به سخت افزار بدهیم. در اینجا نرم افزارها هستند که ارتباط بین ما و سخت افزار را برقرار میکنند. پس زمانی که ما میخواهیم با رایانه کار کنیم، نیاز است که کار با نرم افزارهای آن را بیاموزیم. سیستم عامل که اصلیترین نرم افزار برای کار کردن با رایانه است، یک نرم افزار بسیار پیچیده است.
رایانهها کارهای بسیار گستردهای را انجام میدهند. از انجام بازیهای رایانهای که بیشتر افراد با آن آشنایی دارند، تا طراحی نقشههای پیچیدۀ مهندسی همه و همه با رایانه قابل انجام است. ساخت پویانماییها و تصاویر گرافیکی از دیگر کارهایی است که میتوان با رایانه انجام داد. حساب و کتاب و انجام محاسبات با رایانه بسیار سادهتر از قبل شده است. پیچیدهترین محاسبات را میتوان ظرف مدت اندکی به انجام رساند. برقراری ارتباطات به وسلیۀ شبکههای رایانهای از دیگر کارهای مهم رایانهها به حساب میآید. اینها فقط بخشی از کارهایی بود که میتوانیم با رایانهها انجام دهیم.
امروزه با وارد شدن رایانه به زندگی ما انسانها، سبک زندگی به کلی تغییر کرده است. کارهایی که در گذشته غیر ممکن بود و یا زمان زیادی را از انسان سلب میکردند، اکنون در کوتاهترین زمان ممکن عملی است. رایانهها دیگر در همه جا دیده میشوند و هر کسی میتواند برای خود یک یا چند رایانه شخصی داشته باشد و نیازهای افراد را برطرف سازد.
پس دانستیم که رایانه وسیلهای برای پردازش اطلاعات است که خروجی آن گاهی به شکل متن، تصویر، فیلم و یا حتی صوت میتواند باشد. از نمونههای خروجی فیلم و تصویر میتوان به فیلمهای کوتاه و بلند اشاره کرد که امروزه هر کسی با رایانۀ شخصی خودش میتواند تولید کند. در کل به نظر میرسد کاری نباشد که نتوان با رایانه انجام داد. چون قابلیت توسعۀ آن برای هر کسی فوقالعاده است.